ਕੁੰਭਨਗਰੀ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਵਿਚ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਸ਼ੁਭ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਮਹਾਂਕੁੰਭ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ‘ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਇਸ਼ਨਾਨ’ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਤੋਂ ਲੱਖਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਸ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸਵੇਰ ਹੋਈ, ਸਾਧੂਆਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਖਾੜਿਆਂ ਦੇ ਸੁਆਹ ਨਾਲ ਢੱਕੇ ਨਾਗਾਂ ਸਮੇਤ ਤ੍ਰਿਵੇਣੀ ਸੰਗਮ ਵੱਲ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸੰਗਮ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
‘ਮੌਨੀ ਅਮਾਵਸਿਆ’ ‘ਤੇ ਆਖਰੀ ‘ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਇਸ਼ਨਾਨ’ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਭਗਦੜ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਦੀ ਰਸਮ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 30 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 60 ਹੋਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।
ਹੁਣ ਤੱਕ 33 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਮਹਾਂਕੁੰਭ ਵਿਚ ਪਵਿੱਤਰ ਡੁਬਕੀ ਲਗਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਅੱਜ ਹੀ ਲਗਭਗ ਪੰਜ ਕਰੋੜ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ‘ਮੌਨੀ ਅਮਾਵਸਿਆ’ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਅਣਸੁਖਾਵੀਂ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਦ੍ਰਿੜ ਸੰਕਲਪ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਭੀੜ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਉਪਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਯੋਗੀ ਨੇ ਤਿਆਰੀਆਂ ਦਾ ਲਿਆ ਜਾਇਜ਼ਾ
ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਯੋਗੀ ਆਦਿੱਤਿਆਨਾਥ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਤਿਆਰੀਆਂ ਦਾ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਿਰੀਖਣ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਇਸ਼ਨਾਨ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਾਧੂ ਕਰਮਚਾਰੀ, ਮੈਡੀਕਲ ਸਟਾਫ ਅਤੇ ਸਰੋਤ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਪਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਤਿੰਨ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ- ਸੰਨਿਆਸੀ, ਬੈਰਾਗੀ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀ– ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਅਖਾੜੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕ੍ਰਮ ਵਿਚ ਪਵਿੱਤਰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਹਿਲਾ ਸਮੂਹ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਗੰਗਾ, ਯਮੁਨਾ ਅਤੇ ਨਦੀ ਦੇ ਸੰਗਮ ‘ਤੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
ਮਹਾਂਕੁੰਭ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਇਸ਼ਨਾਨ ਸ਼ੁਰੂ
ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸ਼ਡਿਊਲ ਅਨੁਸਾਰ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਇਸ਼ਨਾਨ (ਪਹਿਲਾਂ ‘ਸ਼ਾਹੀ ਇਸ਼ਨਾਨ’ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ) ਸਵੇਰੇ 4 ਵਜੇ ਸੰਨਿਆਸੀ ਸੰਪਰਦਾ ਦੇ ਅਖਾੜਿਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਜਲੂਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਸ਼੍ਰੀ ਪੰਚਾਇਤੀ ਅਖਾੜਾ ਮਹਾਨਿਰਵਾਣੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ੰਭੂ ਪੰਚਾਇਤੀ ਅਟਲ ਅਖਾੜਾ, ਸ਼੍ਰੀ ਤਪੋਨਿਧੀ ਪੰਚਾਇਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਨਿਰੰਜਨੀ ਅਖਾੜਾ, ਸ਼੍ਰੀ ਪੰਚਾਇਤੀ ਅਖਾੜਾ ਆਨੰਦ, ਸ਼੍ਰੀ ਪੰਚਦਸ਼ਨਮ ਜੂਨਾ ਅਖਾੜਾ, ਸ਼੍ਰੀ ਪੰਚਦਸ਼ਨਮ ਆਵਾਹਨ ਅਖਾੜਾ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਪੰਚਗਨੀ ਅਖਾੜਾ ਨੇ ਕੀਤੀ।
ਹਰੇਕ ਲਈ 40 ਮਿੰਟ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ
ਹਰੇਕ ਅਖਾੜੇ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਜਲ ਵਿੱਚ 40 ਮਿੰਟ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਜਲੂਸ ਆਪਣੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਸਵੇਰੇ 8.30 ਵਜੇ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਕੈਂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਰਾਗੀ ਸੰਪਰਦਾ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸਵੇਰੇ 8.25 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਲੂਸਾਂ ਵਿੱਚ ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਪੰਚ ਨਿਰਵਾਣੀ ਅਨੀ ਅਖਾੜਾ, ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਪੰਚ ਦਿਗੰਬਰ ਅਨੀ ਅਖਾੜਾ ਅਤੇ ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਪੰਚ ਨਿਰਮੋਹੀ ਅਨੀ ਅਖਾੜਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਾਰੀ ਆਖਰੀ ਸਮੂਹ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਜਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੁਪਹਿਰ 12.35 ਵਜੇ ਖਤਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਅੰਤ ਵਿਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਇਸ਼ਨਾਨ ਉਦਾਸੀ ਸੰਪਰਦਾ ਕਰੇਗਾ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸ਼੍ਰੀ ਪੰਚਾਇਤੀ ਨਯਾ ਉਦਾਸੀ ਅਖਾੜਾ, ਸ਼੍ਰੀ ਪੰਚਾਇਤੀ ਅਖਾੜਾ ਵੱਡਾ ਉਦਾਸੀ ਨਿਰਵਾਣ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਪੰਚਾਇਤੀ ਨਿਰਮਲ ਅਖਾੜਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਨਦੀ ਵੱਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਸਵੇਰੇ 11 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਆਖਰੀ ਤਪੱਸਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੁਪਹਿਰ 3.55 ਵਜੇ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਤੰਬੂਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਪਵਿੱਤਰ ਨਦੀਆਂ ਦੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸ਼ਕਤੀ
ਹਰ 12 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਆਯੋਜਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਮਹਾਂਕੁੰਭ, ਬੇਮਿਸਾਲ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਊਰਜਾ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਲੱਖਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਮੇਲੇ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਡੇਰਾ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜੋਤਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਦਾ ਤ੍ਰਿਵੇਣੀ ਯੋਗ, ਜੋ ਕਿ 144 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਇਕ ਦੁਰਲੱਭ ਖਗੋਲੀ ਬਦਲਾਅ ਹੈ, ਚੱਲ ਰਹੇ ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼ੁਭ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਇਸ਼ਨਾਨ ਦੀਆਂ ਤਾਰੀਖਾਂ ਸੂਰਜ, ਚੰਦਰਮਾ ਅਤੇ ਜੁਪੀਟਰ ਦੇ ਖਾਸ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਪਵਿੱਤਰ ਨਦੀਆਂ ਦੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।